Publicaties
|
|
Vooraf en Inleiding PDF
1. Groningen, een stad apart. Over afstand en de effecten ervan PDF
2. Groningens eerste parel. Zes eeuwen Groningen en het Gorecht (1040-1640) PDF
3. Groningen en de voorbijvaart van Emden. Hoe Groningen een voorrecht en Nederland de Eems verloor PDF
4. Dansen om de bruid. Staatse plannen om Groningen te veroveren (1587) PDF
Tot besluit, Literatuur en Index PDF
1. Het eerste deel telt drie hoofdstukken waarin evenveel verschillende aspecten van Groningens afgelegenheid worden onderzocht:
• Groningen en zijn heren: op de bres voor autonomie
• Groningen en zijn buren: centraliteit en dominantie
• Groningen en de Groningers: ‘Volksrepubliek Groningen’
De grote afstand tussen de stad Groningen en haar opeenvolgende landsheren, de langdurige afwezigheid van landsheerlijk gezag in de Ommelanden en de zowel bij stedelingen als plattelandsbewoners levende argwaan ten aanzien van ‘buitenlandse’ inmenging hebben geleid tot een sterke hang naar autonomie, tot een niet aflatende strijd tussen de grote Ommelander heren en ‘de stad’ om de dominantie in het gewest en tot een ongewoon grote invloed van ambachtslieden en werkvolk op het door het stadsbestuur gevoerde beleid.
2. Het tweede deel gaat over het Gorecht: het tot het Sticht Utrecht horende deel van de huidige provincie Groningen, dat ook wordt aangeduid als ’t Gericht van Selwerd of Go en Wold.
Het eerste hoofdstuk beschrijft het grondgebied en de grenzen van het Gorecht, het tweede handelt over de manier waarop de stad Groningen in de loop van de tijd het overheidsgezag over dit gebied heeft bemachtigd en hoe ze dat gezag tegenover de opeenvolgende landsheren heeft verdedigd.
Het derde hoofdstuk schetst de staatkundige knoop die ontstond nadat prins Maurits en graaf Willem Lodewijk de stad Groningen hadden veroverd en de Ommelanden, de stad Groningen en haar ‘stadsjurisdicties’ Gorecht en Oldambt moesten worden ingericht als een provincie van de Verenigde Nederlanden.
3. Het derde deel beschrijft de manier waarop de Groningers in de 16e eeuw het recht kwijtraakten dat ze meenden te hebben om met hun handelswaar ongehinderd de Oostfriese havenstad Emden voorbij te varen. Onder bescherming van de koninklijke regering te Brussel lukte het de Groningers om de Oostfriezen onder druk te zetten, maar toen de situatie in de top van het Duitse Rijk veranderde en de aandacht van de Brusselse regering werd opgeëist door gewichtiger zaken, maakten de Oostfriezen daarvan handig gebruik. Met behulp van een vervalste oorkonde wisten ze een privilege te verwerven dat niet alleen de Groningers het nakijken gaf, maar ook de hele Eems tot Oostfries en tegenwoordig Duits grondgebied maakte.
4. Het vierde deel is een gedetailleerd verhaal over de manier waarop graaf Willem Lodewijk, de in zijn eerste jaren zwaar bekritiseerde Staatse stadhouder van Westerlauwers Friesland, in de herfst van het jaar 1587 probeerde zijn positie te versterken en met dat doel een poging deed om de regeringsgetrouwe stad Groningen door middel van een list in handen te krijgen. De opzet mislukte, waarna Willem Lodewijk besloot geduld te oefenen en de stad Groningen stap voor stap van de buitenwereld af te snijden. Zeven jaar later, in 1594, bleek dat een effectieve strategie. Maar ook toen vergde de verovering van de tegenstribbelende stad nog de inzet van alle beschikbare Staatse strijdkrachten.
Omvang van het complete PDF-bestand: 62 MB