Het gebied tussen het Drentse plateau en de hoge kleilanden langs de Waddenkust is ooit bedekt geweest met een dikke laag veen. Dat veen is verdwenen als gevolg van ontwatering en ontginning. Dit leidde tot een aanzienlijke daling van de bodem en vernatting van de hele streek. Om dit gebied weer voor gebruik en bewoning geschikt te maken moest het opnieuw worden ontgonnen.

De cyclus ‘Landschap lezen’ is net zoals ‘Groningen en het Drentse water’ opgezet als cursus voor de Senioren Academie Groningen–Friesland-Drenthe. De cursus is in de jaren 2016 en 2017 gegeven.
Het accent ligt op de veranderingen die het landschap heeft ondergaan als gevolg van natuurlijke processen en het menselijk ingrijpen, de problemen die daardoor voor de bewoners ontstonden, de manier waarop men deze heeft opgelost en de inrichting van het land die op die manier tot stand is gekomen.
Sporen daarvan zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk, in het tracé van een moderne verkeersweg. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst.
In de zeven hoofdstukken van ‘Landschap lezen’ worden de nog herkenbare sporen in het landschap in verband gebracht met de schaarse schriftelijke bronnen die we voor de reconstructie van de oudere geschiedenis van het landschap hebben. Uiteraard krijgen de resultaten van oud en nieuw landschapsonderzoek aandacht en wordt gebruik gemaakt van nieuwe elektronische hulpmiddelen, zoals hoogte- en bodemkaarten.


De zeven delen van ‘Landschap lezen’ zijn:
 
1       Middeleeuwse ontginningen in Groningerland   
2      Van kussen tot diep bord. De transformatie van het Centrale Woldland I
3      Van kussen tot diep bord. De transformatie van het Centrale Woldland II
4      Delf, Deel en Damsterdiep. Van tochtsloot tot levensader 
5      Hinkemahorn en Stadsweg. De wegen naar Fivelgo en het Oldambt 
6      Op zoek naar de verdwenen wereld van Drenterwolde 
7      Rond het Zuidlaardermeer