Jan van den Broek
  • Home
  • Groningen en het Drentse Water
    • Inleiding
    • Aduard tegen Drenterwolde
    • Nieuwe Gat
    • Schilligeham Redwolde Paddepoel
    • Aduard-Drentse A
    • Arbere en Aduarderdiep
    • Hunze omgeleid
    • Alle kanten op
    • Kleisloot Selwerderdiep Boterdiep
    • Aduard-Grijpskerk 1
    • Aduard-Grijpskerk 2
  • Landschap lezen
    • Middeleeuwse ontginningen
    • Het Centrale Woldland I
    • Het Centrale Woldland II
    • Delf en Damsterdiep
    • Hinkemahorn en Stadsweg
    • Drenterwolde
    • Zuidlaardermeer
  • Zwerven door Fivelgo
    • Ten geleide, inhoudsoverzicht en literatuurlijst
    • 'Omteda Tjada' bestaat niet
    • Eemsdijk en Marcellusvloed
    • Hoogtesprongen
    • Maarvliet
    • De inpoldering van de Fivelboezem
    • Het einde van het Oosterniezijlvest
  • Mengelwerk
    • Waar lag de echte Kempkensberg?
    • Tweestromenland
    • Een nieuwe oude plattegrond
    • Langs de Drentsche Aa
    • Aantekeningen Onderdendam
    • Van Hunze tot Reitdiep
    • Rietema's zorg
    • Hoezo opstand?
    • Veertienjarige Oorlog
    • Meten en rekenen
    • Een rondje Zuidlaardermeer
    • Veen Fivel Stadsweg
    • Emder voorbijvaart
    • Aduard water landschap
    • Woldland Winsum
    • Delf en Damsterdiep
    • Beijum
    • Groningerland Monumentenland
    • Aduarderdiep
    • Hinkemahorn
    • Apoort
    • Stadskist
    • Sicke Benninge
    • Aduard en de andere kloosters
    • Groningen in stukken
    • Duizend jaar Groningen
    • Egbert Haubois
  • Publicaties
    • 'Oersloten' in Ubbega
    • Een pikante vergissing
    • Abt Menko over de Fivel en de kerk te Wittewierum
    • Meten en rekenen. De Semslinie van 1615
    • De Marcellusvloed en de Eemsdijk
    • Het Boterdiep en de Chinese baby's
    • Lageweg en Boterdiep te Bedum
    • Twee foto's van Farmsum
    • Groningen tegen de bisschop?
    • Oosterhoogebrug
    • Drie vergeten toponiemen
    • Wacht nog even!
    • Vriendschap en eendracht
    • Graven bij Stootshorn
    • Een inspirerende vergissing
    • Vrij ende freesch
    • Reductie
    • Een bewogen ambtenaar
    • Duivenpost
    • Johan Julsings geheime dagboek
    • Groningen een stad apart
    • Voor God en mijn koning
    • Een kronkelend verhaal
  • Podium
    • De wallen van Johan van Metelen
    • Buiten het Papenpoortje
    • Rondom de Sledemennerstraat
  • Home
  • Groningen en het Drentse Water
    • Inleiding
    • Aduard tegen Drenterwolde
    • Nieuwe Gat
    • Schilligeham Redwolde Paddepoel
    • Aduard-Drentse A
    • Arbere en Aduarderdiep
    • Hunze omgeleid
    • Alle kanten op
    • Kleisloot Selwerderdiep Boterdiep
    • Aduard-Grijpskerk 1
    • Aduard-Grijpskerk 2
  • Landschap lezen
    • Middeleeuwse ontginningen
    • Het Centrale Woldland I
    • Het Centrale Woldland II
    • Delf en Damsterdiep
    • Hinkemahorn en Stadsweg
    • Drenterwolde
    • Zuidlaardermeer
  • Zwerven door Fivelgo
    • Ten geleide, inhoudsoverzicht en literatuurlijst
    • 'Omteda Tjada' bestaat niet
    • Eemsdijk en Marcellusvloed
    • Hoogtesprongen
    • Maarvliet
    • De inpoldering van de Fivelboezem
    • Het einde van het Oosterniezijlvest
  • Mengelwerk
    • Waar lag de echte Kempkensberg?
    • Tweestromenland
    • Een nieuwe oude plattegrond
    • Langs de Drentsche Aa
    • Aantekeningen Onderdendam
    • Van Hunze tot Reitdiep
    • Rietema's zorg
    • Hoezo opstand?
    • Veertienjarige Oorlog
    • Meten en rekenen
    • Een rondje Zuidlaardermeer
    • Veen Fivel Stadsweg
    • Emder voorbijvaart
    • Aduard water landschap
    • Woldland Winsum
    • Delf en Damsterdiep
    • Beijum
    • Groningerland Monumentenland
    • Aduarderdiep
    • Hinkemahorn
    • Apoort
    • Stadskist
    • Sicke Benninge
    • Aduard en de andere kloosters
    • Groningen in stukken
    • Duizend jaar Groningen
    • Egbert Haubois
  • Publicaties
    • 'Oersloten' in Ubbega
    • Een pikante vergissing
    • Abt Menko over de Fivel en de kerk te Wittewierum
    • Meten en rekenen. De Semslinie van 1615
    • De Marcellusvloed en de Eemsdijk
    • Het Boterdiep en de Chinese baby's
    • Lageweg en Boterdiep te Bedum
    • Twee foto's van Farmsum
    • Groningen tegen de bisschop?
    • Oosterhoogebrug
    • Drie vergeten toponiemen
    • Wacht nog even!
    • Vriendschap en eendracht
    • Graven bij Stootshorn
    • Een inspirerende vergissing
    • Vrij ende freesch
    • Reductie
    • Een bewogen ambtenaar
    • Duivenpost
    • Johan Julsings geheime dagboek
    • Groningen een stad apart
    • Voor God en mijn koning
    • Een kronkelend verhaal
  • Podium
    • De wallen van Johan van Metelen
    • Buiten het Papenpoortje
    • Rondom de Sledemennerstraat

Zwerven door Fivelgo (en Hunsingo)
Aantekeningen over de landschapsgeschiedenis van het Hogeland



5
Maarvliet


Foto
 
Over het Maarvliet is al veel geschreven. Vaak is (en wordt) daarbij gedaan alsof het Maarvliet en het in zijn zuidelijke verlengde gelegen Kardingermaar één geheel zijn. In dit deel probeer ik op basis van een nadere analyse van alle mij ten dienste staande bronnen te laten zien dat dit niet het geval is. Integendeel: net als vele andere grote stukken infrastructuur bestaat ook deze ruim 17 km lange watergang annex grensmarkering uit verschillende delen, die in verschillende perioden zijn gegraven en oorspronkelijk ook verschillen doelen hebben gediend.
Het Kardingermaar-Maarvliet is vele eeuwen lang de grens geweest tussen Hunsingo en Fivelgo. Wanneer het die functie heeft gekregen is en blijft onduidelijk. Mijn reconstructie van de waterstaatkundige ontwikkeling doet vermoeden dat het gebied van Startenhuizen en Garsthuizen ooit als één geheel vanuit de Hunsingoër nederzetting Huizinge is gekoloniseerd en dat het daarin gelegen deel van het Maarvliet pas in de 13e eeuw is aangewezen als grens tussen Hunsingo en Fivelgo.
Met het noordoostelijke uiteinde van het Maarvliet komen we in een gebied waar sporen van vele ingrepen herkenbaar zijn. Om een samenhangend verhaal uit deze sporen te destilleren moet ik ten oosten van de Dijkumerweg de aanleg van twee polders aannemen. De eerste noem ik ‘Oost-Oldenzijl’ en is een succes geweest, de tweede noem ik ‘Oost-Wilkema’ en heeft slechts korte tijd bestaan.
Aan het slot moeten een serie kaartjes en een samenvatting de complexe reconstructie verduidelijken.

Inhoud
1      Een nieuwe kijk
2     Garsthuizen en Startenhuizen
            Kader: Kardingermaar-Maarvliet ontleed
3     Dellekanaal en Maarvliet
            Kader: Achterhaalde verklaringen
4     Het tracé van het Maarvliet-Noord
5     Het Maarvliet als grens
       5.1    De oorlog tussen de Ernerenses en Uthusenses
       5.2   Vrede en de reorganisatie van de waterhuishouding
       5.3   De rol van de abten
       5.4   Kort
6     Details
7     Een serie kaartjes
8    Samenvatting
 

Omvang: 50 pagina's
Omvang van het PDF-bestand: 5,25 MB

Download het PDF-bestand
Proudly powered by Weebly