Jan van den Broek
  • Home
  • Groningen en het Drentse Water
    • Inleiding
    • Aduard tegen Drenterwolde
    • Nieuwe Gat
    • Schilligeham Redwolde Paddepoel
    • Aduard-Drentse A
    • Arbere en Aduarderdiep
    • Hunze omgeleid
    • Alle kanten op
    • Kleisloot Selwerderdiep Boterdiep
    • Aduard-Grijpskerk 1
    • Aduard-Grijpskerk 2
  • Landschap lezen
    • Middeleeuwse ontginningen
    • Het Centrale Woldland I
    • Het Centrale Woldland II
    • Delf en Damsterdiep
    • Hinkemahorn en Stadsweg
    • Drenterwolde
    • Zuidlaardermeer
  • Zwerven door Fivelgo
    • Ten geleide, inhoudsoverzicht en literatuurlijst
    • 'Omteda Tjada' bestaat niet
    • Eemsdijk en Marcellusvloed
    • Hoogtesprongen
    • Maarvliet
    • De inpoldering van de Fivelboezem
    • Het einde van het Oosterniezijlvest
  • Mengelwerk
    • Waar lag de echte Kempkensberg?
    • Tweestromenland
    • Een nieuwe oude plattegrond
    • Langs de Drentsche Aa
    • Aantekeningen Onderdendam
    • Van Hunze tot Reitdiep
    • Rietema's zorg
    • Hoezo opstand?
    • Veertienjarige Oorlog
    • Meten en rekenen
    • Een rondje Zuidlaardermeer
    • Veen Fivel Stadsweg
    • Emder voorbijvaart
    • Aduard water landschap
    • Woldland Winsum
    • Delf en Damsterdiep
    • Beijum
    • Groningerland Monumentenland
    • Aduarderdiep
    • Hinkemahorn
    • Apoort
    • Stadskist
    • Sicke Benninge
    • Aduard en de andere kloosters
    • Groningen in stukken
    • Duizend jaar Groningen
    • Egbert Haubois
  • Publicaties
    • 'Oersloten' in Ubbega
    • Een pikante vergissing
    • Abt Menko over de Fivel en de kerk te Wittewierum
    • Meten en rekenen. De Semslinie van 1615
    • De Marcellusvloed en de Eemsdijk
    • Het Boterdiep en de Chinese baby's
    • Lageweg en Boterdiep te Bedum
    • Twee foto's van Farmsum
    • Groningen tegen de bisschop?
    • Oosterhoogebrug
    • Drie vergeten toponiemen
    • Wacht nog even!
    • Vriendschap en eendracht
    • Graven bij Stootshorn
    • Een inspirerende vergissing
    • Vrij ende freesch
    • Reductie
    • Een bewogen ambtenaar
    • Duivenpost
    • Johan Julsings geheime dagboek
    • Groningen een stad apart
    • Voor God en mijn koning
    • Een kronkelend verhaal
  • Podium
    • De wallen van Johan van Metelen
    • Buiten het Papenpoortje
    • Rondom de Sledemennerstraat
  • Home
  • Groningen en het Drentse Water
    • Inleiding
    • Aduard tegen Drenterwolde
    • Nieuwe Gat
    • Schilligeham Redwolde Paddepoel
    • Aduard-Drentse A
    • Arbere en Aduarderdiep
    • Hunze omgeleid
    • Alle kanten op
    • Kleisloot Selwerderdiep Boterdiep
    • Aduard-Grijpskerk 1
    • Aduard-Grijpskerk 2
  • Landschap lezen
    • Middeleeuwse ontginningen
    • Het Centrale Woldland I
    • Het Centrale Woldland II
    • Delf en Damsterdiep
    • Hinkemahorn en Stadsweg
    • Drenterwolde
    • Zuidlaardermeer
  • Zwerven door Fivelgo
    • Ten geleide, inhoudsoverzicht en literatuurlijst
    • 'Omteda Tjada' bestaat niet
    • Eemsdijk en Marcellusvloed
    • Hoogtesprongen
    • Maarvliet
    • De inpoldering van de Fivelboezem
    • Het einde van het Oosterniezijlvest
  • Mengelwerk
    • Waar lag de echte Kempkensberg?
    • Tweestromenland
    • Een nieuwe oude plattegrond
    • Langs de Drentsche Aa
    • Aantekeningen Onderdendam
    • Van Hunze tot Reitdiep
    • Rietema's zorg
    • Hoezo opstand?
    • Veertienjarige Oorlog
    • Meten en rekenen
    • Een rondje Zuidlaardermeer
    • Veen Fivel Stadsweg
    • Emder voorbijvaart
    • Aduard water landschap
    • Woldland Winsum
    • Delf en Damsterdiep
    • Beijum
    • Groningerland Monumentenland
    • Aduarderdiep
    • Hinkemahorn
    • Apoort
    • Stadskist
    • Sicke Benninge
    • Aduard en de andere kloosters
    • Groningen in stukken
    • Duizend jaar Groningen
    • Egbert Haubois
  • Publicaties
    • 'Oersloten' in Ubbega
    • Een pikante vergissing
    • Abt Menko over de Fivel en de kerk te Wittewierum
    • Meten en rekenen. De Semslinie van 1615
    • De Marcellusvloed en de Eemsdijk
    • Het Boterdiep en de Chinese baby's
    • Lageweg en Boterdiep te Bedum
    • Twee foto's van Farmsum
    • Groningen tegen de bisschop?
    • Oosterhoogebrug
    • Drie vergeten toponiemen
    • Wacht nog even!
    • Vriendschap en eendracht
    • Graven bij Stootshorn
    • Een inspirerende vergissing
    • Vrij ende freesch
    • Reductie
    • Een bewogen ambtenaar
    • Duivenpost
    • Johan Julsings geheime dagboek
    • Groningen een stad apart
    • Voor God en mijn koning
    • Een kronkelend verhaal
  • Podium
    • De wallen van Johan van Metelen
    • Buiten het Papenpoortje
    • Rondom de Sledemennerstraat

Zwerven door Fivelgo (en Hunsingo)
Aantekeningen over de landschapsgeschiedenis van het Hogeland



2
'Omteda Tjada' bestaat niet



Foto

 
Het uitgangspunt voor ‘Omteda Tjada’ bestaat niet is de akte van 25 mei 1444 waarbij een deel van het kerspel ’t Zandt wordt ‘ingelaten’ in het Dorpsterzijlvest. In deze tekst komt het begrip Omteda Tjada voor, dat doet denken aan de naam van een natuurlijke waterloop die Omteda Tja heet en geïdentificeerd kan worden als de Kleine Tjariet. Het lijkt er echter op dat Omteda Tjada toch wat anders is dan de Omteda Tja.
Aangezien we de akte van 1444 alleen kennen doordat de tekst ervan is overgeleverd in de vorm van afschriften, is het denkbaar dat het onbekende woord tjada het gevolg is van een vergissing van de maker van het afschrift waarop alle overgeleverde varianten van de tekst teruggaan. Het is voorstelbaar dat in de originele akte niet tiada heeft gestaan, maar tiuch. Dit Oudfriese woord betekent ‘samenwerkingsverband’ en komen we ook tegen in een akte uit 1317. De Omteda Tjuch zou dan een van de ‘compagnieën’ van samenwerkende landeigenaren zijn geweest die de landerijen onder ’t Zandt hebben ingepolderd.
Onderdeel van de regeling waarbij de Zandtsters werden toegelaten tot het Dorpsterzijlvest was de bepaling dat ze moesten zorgen voor de bouw van twee bruggen en het graven van het Kattendiep (‘de Heekt’) te Appingedam. Deze passage geeft aanleiding tot het opstellen van een nieuwe theorie over de oude topografie van die plaats.

Hierbij gaan twee bijlagen:

1  De Latijnse tekst van een akte van 25 juli 1317 met vertaling en commentaar. In dit stuk, dat betrekking heeft op de bedijking van een deel van de Fivelboezem, worden enkele Zandtster tjuches genoemd.

2 Een transcriptie van de akte van 25 mei 1444, waarbij een deel van ’t Zandt wordt ingelaten in het Dorpsterzijlvest.


Inhoud
1      Om te beginnen
                 Kader: Akte van 24 mei 1444
2     Omteda Tja(da)
        2.1    Tja
        2.2   Omteda Tjada, Tjade, Tjadda
                 Kader: Van *deuk en *rei naar Tjariet
3     Tjuche
        3.1    Tjuchem bij Usquert
        3.2   Tjughem bij Loppersum
        3.3   Tjuchem ten zuiden Appingedam
        3.4   Een tjuche bij Onnen?
        3.5   De Zandtster tjuches
        3.6   Is de Omteda Tjada ook een tjuche?
4     ’t Zandt en Appingedam
        4.1    Het Zandtster hamrik
        4.2   Twee bruggen en een gracht in Appingedam
                 Kader: *h2ekweh2-
                 Kader: Onderdendam en Appingedam
Bijlage 1:    akte van 25 juli 1317
Bijlage 2:   akte van 25 mei 1444


Omvang: 52 pagina's
Omvang van het PDF-bestand: 5 MB

Download het PDF-bestand
Proudly powered by Weebly