Jan van den Broek
  • Home
  • Groningen en het Drentse Water
    • Inleiding
    • Aduard tegen Drenterwolde
    • Nieuwe Gat
    • Schilligeham Redwolde Paddepoel
    • Aduard-Drentse A
    • Arbere en Aduarderdiep
    • Hunze omgeleid
    • Alle kanten op
    • Kleisloot Selwerderdiep Boterdiep
    • Aduard-Grijpskerk 1
    • Aduard-Grijpskerk 2
  • Landschap lezen
    • Middeleeuwse ontginningen
    • Het Centrale Woldland I
    • Het Centrale Woldland II
    • Delf en Damsterdiep
    • Hinkemahorn en Stadsweg
    • Drenterwolde
    • Zuidlaardermeer
  • Zwerven door Fivelgo
    • Ten geleide, inhoudsoverzicht en literatuurlijst
    • Omteda Tjada bestaat niet
    • Eemsdijk en Marcellusvloed
    • Hoogtesprongen
    • Maarvliet
    • De inpoldering van de Fivelboezem
    • Het einde van het Oosterniezijlvest
  • Mengelwerk
    • Langs de Drentsche Aa
    • Van Hunze tot Reitdiep
    • Hoezo opstand?
    • Tweestromenland
    • Veertienjarige Oorlog
    • Meten en rekenen
    • Een rondje Zuidlaardermeer
    • Veen Fivel Stadsweg
    • Emder voorbijvaart
    • Aduard water landschap
    • Woldland Winsum
    • Delf en Damsterdiep
    • Beijum
    • Groningerland Monumentenland
    • Aduarderdiep
    • Hinkemahorn
    • Apoort
    • Stadskist
    • Sicke Benninghe
    • Aduard en de andere kloosters
    • Groningen in stukken
    • Duizend jaar Groningen
    • Egbert Haubois
  • Publicaties
    • 'Oersloten' in Ubbega
    • Een pikante vergissing
    • Abt Menko over de Fivel en de kerk te Wittewierum
    • Meten en rekenen. De Semslinie van 1615
    • De Marcellusvloed en de Eemsdijk
    • Het Boterdiep en de Chinese baby's
    • Lageweg en Boterdiep te Bedum
    • Twee foto's van Farmsum
    • Groningen tegen de bisschop?
    • Oosterhoogebrug
    • Drie vergeten toponiemen
    • Wacht nog even!
    • Vriendschap en eendracht
    • Graven bij Stootshorn
    • Een inspirerende vergissing
    • Vrij ende freesch
    • Reductie
    • Een bewogen ambtenaar
    • Duivenpost
    • Johan Julsings geheime dagboek
    • Groningen een stad apart
    • Voor God en mijn koning
    • Een kronkelend verhaal
  • Podium
    • Buiten het Papenpoortje
    • De wallen van Johan van Metelen
    • Rondom de Sledemennerstraat
  • Home
  • Groningen en het Drentse Water
    • Inleiding
    • Aduard tegen Drenterwolde
    • Nieuwe Gat
    • Schilligeham Redwolde Paddepoel
    • Aduard-Drentse A
    • Arbere en Aduarderdiep
    • Hunze omgeleid
    • Alle kanten op
    • Kleisloot Selwerderdiep Boterdiep
    • Aduard-Grijpskerk 1
    • Aduard-Grijpskerk 2
  • Landschap lezen
    • Middeleeuwse ontginningen
    • Het Centrale Woldland I
    • Het Centrale Woldland II
    • Delf en Damsterdiep
    • Hinkemahorn en Stadsweg
    • Drenterwolde
    • Zuidlaardermeer
  • Zwerven door Fivelgo
    • Ten geleide, inhoudsoverzicht en literatuurlijst
    • Omteda Tjada bestaat niet
    • Eemsdijk en Marcellusvloed
    • Hoogtesprongen
    • Maarvliet
    • De inpoldering van de Fivelboezem
    • Het einde van het Oosterniezijlvest
  • Mengelwerk
    • Langs de Drentsche Aa
    • Van Hunze tot Reitdiep
    • Hoezo opstand?
    • Tweestromenland
    • Veertienjarige Oorlog
    • Meten en rekenen
    • Een rondje Zuidlaardermeer
    • Veen Fivel Stadsweg
    • Emder voorbijvaart
    • Aduard water landschap
    • Woldland Winsum
    • Delf en Damsterdiep
    • Beijum
    • Groningerland Monumentenland
    • Aduarderdiep
    • Hinkemahorn
    • Apoort
    • Stadskist
    • Sicke Benninghe
    • Aduard en de andere kloosters
    • Groningen in stukken
    • Duizend jaar Groningen
    • Egbert Haubois
  • Publicaties
    • 'Oersloten' in Ubbega
    • Een pikante vergissing
    • Abt Menko over de Fivel en de kerk te Wittewierum
    • Meten en rekenen. De Semslinie van 1615
    • De Marcellusvloed en de Eemsdijk
    • Het Boterdiep en de Chinese baby's
    • Lageweg en Boterdiep te Bedum
    • Twee foto's van Farmsum
    • Groningen tegen de bisschop?
    • Oosterhoogebrug
    • Drie vergeten toponiemen
    • Wacht nog even!
    • Vriendschap en eendracht
    • Graven bij Stootshorn
    • Een inspirerende vergissing
    • Vrij ende freesch
    • Reductie
    • Een bewogen ambtenaar
    • Duivenpost
    • Johan Julsings geheime dagboek
    • Groningen een stad apart
    • Voor God en mijn koning
    • Een kronkelend verhaal
  • Podium
    • Buiten het Papenpoortje
    • De wallen van Johan van Metelen
    • Rondom de Sledemennerstraat

Groningen en het Drentse water
Verkenningen in de landschaps- en waterstaatsgeschiedenis
van Centraal-Groningen



6
Arbere en het Aduarderdiep (1313-1400)

Kort overzicht van de inhoud

Foto
Foto
Foto


6.1       Een nieuwe zijl bij Arbere (1313)
6.2      Een nieuwe zijl in Aduard (c. 1335)

6.3      Een nieuwe zijl bij Wierum (1360)
6.4      De zijlbrief van het Aduarderzijlvest (1382)
6.5      Het Aduarderdiep gegraven (c. 1400)



6.1      Een nieuwe zijl bij Arbere (1313)

Uit een moeilijk te interpreteren akte van 1313 (waarvan een vertaling is opgenomen) blijkt dat Aduard, Peize, Roden, Foxwolde en Lieuwerderwolde afspraken hebben gemaakt over een gezamenlijke zijltocht en nieuwe zijl in de ‘Kliefslootgeul’ bij het ten noordwesten van Aduard gelegen Arbere.
Het gedeelte van het diep dat gelegen is tussen de Klief bij Hoogkerk en de Lindt zou alleen door Aduard onderhouden worden; vanaf de Klief naar het zuiden zou het onderhoud ten laste komen van degenen die de aan het diep gelegen landerijen bezaten. De partners zouden er samen voor zorgen dat twee bruggen over de watergang (een wagenbrug bij het klooster Aduard en een kerkbrug bij Leegkerk) naar behoren onderhouden zullen worden.


6.2      Een nieuwe zijl in Aduard (c. 1335)

Uit een ongedateerde akte die waarschijnlijk uit 1335 dateert en waarvan een becommentarieerde vertaling is opgenomen, blijkt dat de partners die in 1313 afspraken maakten over de afwatering bij Aduard, nog altijd in die buurt hun water loosden.

 
6.3      Een nieuwe zijl bij Wierum (1360)

Omstreeks 1360 lijkt een nieuwe afwatering te zijn aangelegd voor het laaggelegen gebied van Lieuwerderwolde. Een nieuwe zijltocht voerde het water uit die streek naar het noorden. De afspraken die gemaakt zijn over de aanleg ervan zijn niet bewaard gebleven, maar een zuid-noord georiënteerde sloot bij Dorkwerd – dit spoor is in hoofdstuk 5.1. besproken – maakt duidelijk dat het zo moet zijn gegaan. Daarop wijst ook een akte van 25 augustus 1360, waarvan een vertaling is opgenomen.

 
6.4      De zijlbrief van het Aduarderzijlvest (1382)

Het oudste reglement van het Aduarderzijlvest is in het Nederduits gesteld. Het stuk is in originele vorm bewaard gebleven en een vertaling in modern Nederlands is in dit hoofdstuk opgenomen. Onder meer blijkt uit deze tekst dat Aduard, Lieuwerderwolde en de Drentse kerspelen Peize, Roden en Foxwolde – de partners die in 1313 samenwerkten – ook in 1382 nog gezamenlijk op de Kliefslootgeul uitwaterden.

 
6.5       Het Aduarderdiep gegraven (c. 1400)

Naarmate de Kliefslootgeul ten noordwesten van Aduard dichtslibde, groeide de noodzaak om een alternatieve waterlossing te vinden of te maken. Omstreeks 1400 moet het Aduarderdiep naar het noorden zijn doorgetrokken, met een monding tussen Feerwerd en Garnwerd. In 1407 wordt voor het eerst ‘de blokzijl van Aduard’ genoemd, waarvan wordt aangenomen dat deze sluis ter plaatse van het gehucht Aduarderzijl is gebouwd.

Omvang van het PDF-bestand: 11 MB
Download het PDF-bestand
Proudly powered by Weebly