Mengelwerk
|
|
Op de website van het Hessisches Hauptstaatsarchiv staat een oude plattegrond van de stad Groningen waarvan het bestaan tot dusver niet bekend was bij degenen die de geschiedenis van Stad en Lande onderzoeken. De eerste vraag die opkomt is die naar de herkomst van dit stuk. Wie heeft deze plattegrond gemaakt en hoe is hij in dit Duitse archief beland? De medewerkers van het archief wisten het niet en ook ik kan deze vragen niet beantwoorden. Toch is het stuk interessant genoeg om het eens goed te bestuderen en na te gaan welke 'nieuwe' informatie het bevat.
De kern van de hierna volgende aantekeningen wordt gevormd door transcripties van alle teksten die op de plattegrond zijn aangebracht. Een eerste versie van mijn aantekeningen is door Frans Westra ingekort, aangevuld en omgewerkt tot een artikel, dat in het derde nummer van jaargang 2021 van het cultuurhistorisch tijdschrift Stad en Lande is verschenen.
De opzet van mijn aantekeningen is eenvoudig. We maken een rondgang door de stad en doen dat met der sunnen umganck (de omgang van de zon): we beginnen bij de Ebbingepoort en gaan met de wijzers van de klok mee de stad rond. We knippen de kaart daartoe in vier kwarten en wijden aan elk van deze quadranten een hoofdstuk. Onderweg stuiten we op twee thema’s waarvan de bespreking zoveel plaats vergt, dat ze niet in de rondgang kan worden ingepast. Aan die thema’s zijn de hoofdstukken 5 en 6 gewijd: een poging tot interpretatie van enkele aanwijzingen die we in drie verschillende quadranten tegenkomen en met elkaar zouden kunnen samenhangen, en een revisie van wat ik eerder over de ontwikkeling van de noordwesthoek van de stad Groningen heb geschreven.
Link naar de plattegrond op de site van het Hessisches Staatsarchiv:
https://arcinsys.hessen.de/arcinsys/detailAction?detailid=v3903244
Inhoud:
Ter inleiding
1 Het noordoostelijke quadrant
2 Het zuidoostelijke quadrant
3 Het zuidwestelijke quadrant
4 Het noordwestelijke quadrant
5 Schuitendiep, Kattendiep en Zuiderdiep
6 De ‘Nijebrugge’ en de ‘twe staddepen’
Tot slot
Literatuur
Omvang van het PDF-bestand: 10 MB